«مباهله» فراتر از عقلانیت است/ افراد عادی «مجادله احسن» را برگزینند

چاپ

91/08/19 - 10:23

منبع

خبرگزاری فارس: رئیس دانشکده الهیات دانشگاه امام صادق(ع) گفت: قرآن کریم قبل از مباهله، «مجادله احسن» را به انسان‌ها معرفی می‌کند، چرا که مباهله اولین مواجهه نیست بلکه آخرین مرحله‌ای است که در یک مسیر ممکن است مورد توجه قرار گیرد.

رضا محمدزاده، رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه امام صادق(ع) در خصوص فرا رسیدن روز مباهله، با اشاره به آیه شریفه «فَمَنْ حَآجَّکَ فِیهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءکُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءکُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَةَ اللّهِ عَلَى الْکَاذِبِینَ» به خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس گفت: ماجرای مباهله در قرآن کریم ذکر شده است و آیه 61 سوره مبارکه آل ‌عمران به موضوع مباهله اشاره دارد.

وی اظهار داشت: شرایط نزول آیه مذکور این است که بسیاری از اهل ادیان، مخالفان و معارضان، وقتی به مرحله‌ای رسیدند که سخن منطقی و معقول را نپذیرفتند و بلکه کار را به جایی رساندند که برخورد عقلانی و انسانی با آنها هیچ فایده‌ای نداشت از این رو پیامبر اکرم (ص) مأمور شد تا چنین کاری را با آنها انجام دهد.

* مباهله، نوعی برخورد است اما فراتر از مرزهای عقلانی!

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) به بیان ماهیت مباهله پرداخت و عنوان کرد: مباهله، آخرین مرحله‌ای است که در یک مسیر، ممکن است مورد توجه قرار گیرد. ما در مرحله اول که مباهله نمی‌کنیم بلکه پیش از آن «وَجَادِلْهُم بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ» را داریم و مجادله به معنای «احسن» در ادبیات قرآن کریم به معنای آن است که با افراد به طور عقلانی بحث و نقاط قوت فکری خویش را به آنها نشان دهید.

وی ادامه داد: اگر اشخاص، آنچه را که مبنای عقلانی دارد و بر مبنای تشخیص درست ارائه می‌شود را پذیرفتند در این صورت، جامعه سالمی خواهیم داشت که افراد این جامعه می‌توانند با روابط سالم اجتماعی با هم زندگی کرده و از دنیای خود به بهترین وجه برای آخرت و غایت نهایی خویش بهره‌برداری کنند اما اگر کار به این مرحله نرسید، برخورد دیگری را می‌طلبد.

محمدزاده تصریح کرد: واقعیت ماجرا آن است که مباهله، نوعی برخورد است اما فراتر از مرزهای عقلانی. گاهی ضرورت پیدا می‌کند که ما با افراد مختلف، این طور برخورد کنیم چرا که تابع حق نیستند؛ پس «مباهله» اولین مرحله و اولین مواجهه نیست بلکه آخرین مواجهه است و روابط سالم اجتماعی انسان‌ها اقتضا می‌کند که همزیستی مسالمت‌آمیز بر مبنای گرایش به حق را انجام دهند.

وی با تاکید بر اینکه گرایش به امور حق، بسیار مهم است، گفت: گرایش به حق باعث می‌شود انسان‌ها از مرحله انسانی خود صعود کنند لذا اگر در ادبیات قرآن کریم دقت کنیم در می‌یابیم که آدم‌ها تا زمانی که انسان هستند کمالات عالی ندارند. انسان در قرآن، موجودی است که همواره عجول و در خسران، زیان بوده و به دنبال فسق و فجور است از این رو انسان تا زمانی که انسان است این خصلت‌ها را دارد اما اگر انسان حق‌گرا شود اهل تقوا، ایمان، عمل صالح، روابط اجتماعی، صبر و مصابره خواهد شد.

رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه امام صادق(ع) اظهار داشت: خداوند متعال در آیات قرآن کریم می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ» شکیبا باشید و روابط خود را با یکدیگر بر مبنای صبر تنظیم کنید. یکی از موارد صبر آن است که ما علاوه بر گوش کردن به سخن دیگران، آراء خودمان را در یک جوّ سالم بیان کرده و سپس بر مبنای قواعد و قوانینی که برای تفکر صحیح وجود دارد آنها را بررسی کرده و نتایج را بر مبنای صبر تنظیم کنیم. همچنین با استفاده از آیات قرآن می‌توان به عقلانیت خویش بیشتر استحکام و وسعت ببخشیم.

وی افزود: اگر این اتفاق افتاد نیازی به برخوردهای بعدی نیست. اما کسانی که به این چارچوب توجهی نکنند، منضبط و متعهد به مبنای عقلانی و گرایش به حق نباشند در این صورت، برخوردهای منفی با این افراد صورت می‌گیرد. لذا وقتی برخوردهای مثبت جواب ندهد نوبت به برخوردهای منفی می‌رسد.

* ایستادگی و ثبات قدم در مقابل دشمنان، نوعی مباهله است

محمدزاده خاطرنشان کرد: درسی که ما از مباهله می‌گیریم آن است کسانی که حق‌گرا نیستند وقتی در برخوردهای منفی، با جبهه حق روبه‌رو می‌شوند عقب می‌کشند. در مبارزه منفی وقتی حق در برابر باطل قرار می‌گیرد هر چه روحیه حق‌گراها و کسانی که اهل حق هستند مستحکم‌تر و راسخ‌تر باشد بیشتر می‌توانند اثر گذار باشند و در این صورت است که طرف مقابل تحت تأثیر قرار گرفته و عقب‌نشینی می‌کند و  این نکته‌ای است که جامعه امروز ما نیز به نحوی به آن دچار است.

وی با بیان اینکه ما در شرایط اجتماعی - سیاسی جهانی زندگی می‌کنیم که شعار حق را می‌دهیم، گفت: بسیاری از کشورهایی که مخالف ما هستند می‌فهمند که پیام جمهوری اسلامی، پیام نظامی که مبتنی بر اسلام شکل گرفته یک پیام حق است چرا که شعارها و سخنان ما با تمام معیارهای عقلی، اجتماعی، سیاسی و حقوقی که در جهان وجود دارد کاملا منطبق است. لذا برخی از مجموعه‌ها به دلیل احساس خطری که از منافع خود می‌کنند آنها را نمی‌پذیرند که در این مرحله بُعد مبارزه و مواجهه، مواجهه منفی می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) تصریح کرد: در مواجهه منفی وقتی ما پیروز می‌شویم که بتوانیم راسخ و ثابت قدم بایستیم کاری که خوشبختانه ما آن را در حال حاضر انجام می‌دهیم و از این رو، باید براساس توصیه مقام معظم رهبری، مقابل تمام تحریم‌ها و فشارهایی که علیه ما انجام می‌شود مستحکم و ثابت قدم بایستیم و این هم نوعی مباهله است.

وی عنوان کرد: درست است که مباهله در اینجا به صورت لفظی صورت نمی‌گیرد اما واقعیت قضیه این است که ما راسخ و ثابت قدم بر مواضع خویش ایستاده‌ایم هر چند که دشمنان ما هیچ وقت نمی‌‌خواهند این موضوع را بپذیرند اما مدت زمان زیادی طول نخواهد کشید که اراده عظیمی که ملت ایران آن را در پرتو نظام مقدس جمهوری اسلامی و ولایت و رهبری مقام معظم رهبری به دست آورده‌اند چگونه آنها را وادار به عقب‌نشینی خواهد کرد.

محمدزاده یادآور شد: مباهله درسی برای تمام انسان‌های آزاده در طول تاریخ است و اگر دشمن آنچه را که از حق مطرح می‌شود، نپذیرد نباید آنها استحکام و روحیه خویش را از دست دهند که با امید و ایمان راسخ خواهند توانست دشمن خویش را که از حق ابا دارد، دچار اضمحلال کنند.