روز بيست و چهارم اين ماه (ذى الحجة) بنا بر مشهور، روز مباهله است. بعضى روز بيست و پنجم، و بعضى بيست و هفتم اين ماه را گفته اند. اگر در هر يك از اين دو روز بلكه در روز بيست و سوّم نيز اعمال اين روز را به جا آورند نيك است.
و سبب فضيلت روز مباهله به طور اختصار آن است كه:
چون حضرت رسول (صلى الله عليه و آله) رسولان فرستاد به سوى مسیحیان نجران كه اعظم مسیحیان عرب بودند، ايشان به كتب خود رجوع كردند و اوصاف آن حضرت را در جميع كتب انبيا مشاهده كردند. حبّ دنيا بر اكثر علماى ايشان غالب شد و ايمان نياوردند و هفتاد نفر از علما و عُظَماى خود را فرستادند كه صفاتى كه در كتب سابقه براى حضرت رسول (صلى الله عليه و آله) ديده اند را مشاهده نمايند. به مدينه داخل شدند و صفات را موافق يافتند و حضرت رسول (صلى الله عليه و آله) حجّت هاى شافى بر ايشان تمام كرد و باز بعضى از ايشان به سبب حبّ رياست و اغراض باطله از ايمان آوردن مضايقه كردند. حق تعالى آيه مباهله را فرستاد؛ پس حضرت رسول (صلى الله عليه و آله) عبا بر دوش مبارك گرفت و حضرت امير المؤمنين و حضرت فاطمه و امام حسن و امام حسين (عليهم السلام) را در زير عبا داخل كرد و گفت: «پروردگارا هر پيغمبرى را اهل بيتى بوده است كه مخصوص ترين خلق بوده اند به او، خداوندا اينها اهل بيت من هستند، پس از ايشان بر طرف كن شكّ و گناه را و پاك كن ايشان را پاك كردنى(۱)». پس جبرئيل نازل شد و آيه تطهير را در شأن ايشان آورد. پس حضرت رسول (صلى الله عليه و آله) اين چهار بزرگوار را براى مباهله از مدينه بيرون برد و چون مسیحیان حقّانيت آن حضرت را دانسته بودند و بعد از ايستادن حضرت با آن بزرگواران در مقام مباهله آثار نزول عذاب در زمين و آسمان ظاهر شد، عالم بزرگ ايشان گفت: به خدا قسم كه من روى چندى مى بينم كه اگر دعا كنند كه كوهى از جاى خود كنده شود، هر آينه كنده خواهد شد. جرأت مباهله نكردند و استدعاى مسالمه و مصالحه كردند و بنا شد كه هر سال جِزيه دهند. پس حضرت به امر الهى قبول فرموده، نفرين نكرده و جزيه قرار داد.
اين مختصرِ قضيّه است و علماى شيعه و سنّى آن را ضبط نموده اند و فوايد بى شمار و فضايل بسيار از براى اهل بيت آن حضرت به خصوص براى امير المؤمنين (عليه السلام) از اين واقعه استنباط نموده اند. و زمخشرى در كشّاف و محمّد بن طلحه شافعى در مطالب السّؤول به بسيارى از آن اشاره نموده اند و اين رساله را گنجايش ذكر آنها نيست.
و نيز از جمله امورى كه در اين روز واقع شده و باعث مزيد فضل آن گشته، آن است كه حضرت امير المؤمنين (عليه السلام) در اين روز انگشتر خود را به سائل بخشيد در حال نماز و آيه كريمه (إنَّما وَلِيُّكُمُ اللّهُ) كه نصّ صريح بر امامت اوست نازل شد، و امامت آن حضرت بر اصحاب بصيرت هويدا گرديد.
(۱) پاكِ پاكشان كن.
