نويسنده : اعظم جمال آبادی
استاد راهنما : رضایی صدیقه
استاد مشاور : لطیفی حسین
دانشگاه : حوزه علمیه خراسان
واحد : مدرسه علمیه بلاغ مشهد
کلمات کليدي : اهل بیت- اهل نجران- مباهله- لعن و سب
آیه مباهله یکی از آیاتی است که دلالتش بر امامت وعصمت ائمه و اهل بیت پیامبر ( س) واضح و روشن می باشد. این آیه در عین این که تفسیر و تبیین خویش را از حضرت مسیح ( ع) بیان می نماید، واقعیت عمیقتری را نیز بیانی می کند و چهره حقیقی خاندان عصمت و طهارت ( ع) را باز می نماید. در این تحقیق سعی و تلاش شده است با بهره گیری از منابع موجود، به تفسیر و تبیین برخی از زوایای پنهان و آشکار این آیه دست یابند. تحقیق حاضر درشش فصل به نگارش درآمده است: فصل اول: طرح آیه مباهله و مورد بررسی قرار دادن از جهات مختلف ( واژگان، شأن نزول، مفردات و ...) فصل دوم: معرفی نجران و بررسی آن از لحاظ فرهنگی، اقتصادی، سیاسی. فصل سوم: اشاره به چگونگی وقوع مباهله، بین پیامبر و اهل بیتشان با مسیحیان نجران فصل چهارم: بررسی آیه مباهله از دیدگاه و منظر شیعه. فصل پنجم: بررسی آیه مباهله از دیدگها و منظر اهل سنت. فصل ششم: مورد بررسی قرار دادن واژه « لعن» و « ست»، از لحاظ ادبی، لغوی، قرآنی و روایی. واژگان کلیدی: 1- اهل بیت 2- اهل نجران 3- لعن و سب 4- مباهله
نويسنده : مجتهدی، سمیه
استاد راهنما : ثواقب، جهانبخش
مقطع :
رشته : علوم قرآنی شیراز
دانشگاه : دانشگاه شیراز
تاريخ دفاع : 1385
در این پژوهش مناسبات سیاسی- اجتماعی اهل کتاب از دیدگاه قرآن و سیره رسول در عصر پیامبر(ص) را در سه فصل مورد بررسی قرار داده ایم و سعی بر آن شده است که با آیات قرآن همراه باشد. در فصل اول که مفاهیم و کلیات است. مفهوم اهل کتاب (یهود و مسیحیت و مجوس)را توضیح داده ایم. اقسام کافران، اهل ذمه، حقوق اهل کتاب که در پناه اسلام هستند، انواع تعامل آنها(فرهنگی، اجتماعی) با مسلمانان مورد بررسی قرار گرفته است. فصل دوم از گروه های یهود و مسیحیت جزیره العرب در عصر پیامبر(ص) اشاره شده است. برخوردهای سیاسی و نظامی مسیحیان و یهود با پیامبر را شرح داده ایم. ماجرای مباهله و اقدامات نظامی، فرهنگی یهود که به مبارزه با پیامبر(ص) و دین اسلام برخاستند، با این وجود پیامبر(ص) به محض ورود به مدینه عهدنامه ای عمومی ترتیب دادند که حقوق یهودیان در آن رعایت می شد، یعنی آنان را در دین و عقاید و مال اموال خویش آزاد می گذاشت اما باز هم آنان بر ضد پیامبر و مسلمانان دست از توطئه بر نمی داشتند. طوایف یهود را توضیح داده ایم. به موقعیت سیاسی- اجتماعی یهود مدینه اشاره کرده ام، یهود بنی نضیر و طرح ترور پیامبر را شرح داده است. به توطئه سران بنی نضیر در شکل گیری جنگ احزاب اشاره شده است. وفا به عهد و احترام به پیمان، حوزه ها و قلمروهای کارشکنی های یهود از جمله سیاسی- نظامی و فرهنگی، شبهه افکنی در مسایل اعتقادی، حربه های فرهنگی جهت اسلام زدایی، کار شکنی های اقتصادی و بحران اقتصادی از توطئه های یهود بوده که اشاره ای به آن شده است. فلسفه اعتراض یهود به تغییر قبله، پی آمدهای کار شکنی یهود انعقاد پیمان نامه، مدارا با یهود و محترم شمردن حقوق آنها، فراخوانی بر نقاط قوت و پرهیز از اختلافات، بحث و مناظره، تحدی، هشدار یا اتمام حجت بر یهود مطالبی را عنوان کرده ایم. در فصل سوم به برخی از رفتارها با غیر مسلمانان در ابعاد فردی، اجتماعی، خانوادگی، اخلاقی، نیز حقوق اجتماعی اهل کتاب بر حکومت اسلامی، و نیز فعالیت های اهل کتاب در جامعه اسلامی در صدر اسلام پرداخته ام.
نويسنده : رقیه آل خانیان
استاد راهنما : احمدی طایفه مریم
مقطع :
استاد مشاور : روح افزائی ژیلا
رشته :
استاد ناظر :
دانشگاه : حوزه علمیه خراسان
تاريخ دفاع :
واحد : مدرسه علمیه الزهراء(س) - بجنورد
کلمات کليدي : پیامبر ( ص)- هجرت- مباهله- جهاد
در این نوشته مطالبی با عنوان فعالیت های دینی و اجتماعی پیامبر ( ص) پس از هجرت در دو بخش با اسامی بخش اول: فعالیت های اجتماعی پیامبر ( ص) پس از هجرت و بخش دوم: فعالیت های دینی پیامبر ( ص) پس از هجرت به نگارش آورده شده است. که هر بخش شامل چندین فصل است که عبارتند از: در بخش اول پنج فصل با اسامی فصل اول: در مورد مسجد به عنوان پایگاه اجتماعی است که شامل ساخت مسجد و خانه های اطراف آن خبری از آینده عمار، فضیلتی از علی ( ع) می باشد. فصل دوم: پیوند اخوت و برادری و زمان و مکان این پیمان را مشخص می کند و آنکه تعیین افراد برای پیمان برادری از سوی رسول خدا ( ص) می باشد و اسامی گروهی از افراد شرکت کننده در آن بیان شده و فهرست گروهی مهاجرین و انصار را که با هم پیمان برادری بستند در جدولی مخصوص آمده و در پایان به آثار و پیامدهای مثبت این پیوند وحدت آور اشاره شده است. فصل سوم: درباره کنترل دشمنان است که در آن به قتل مفسدی به نام سلام بن ابی الحقیق به وسیله جان خزرج اشاره شده است و دوراندیشان قریش به دنبال پناهندگان در سرزمین حبشه می گردند و همچنین پیامبر دستور تأدیب قاتلان معلمان قرآن را می دهد و غزوه « ذی قرد» و بازگشت به مدینه و نذر نامشروع یک زن مسلمان و گفتار پیامبر ( ص) در آن آمده است. فصل چهارم: اشاره به قراردادها و پیمان هایی که پیامبر مقابل می بستند از جمله بیعت رضوان و صلح حدیبیه که اشاره به متن پیمان و مواد برجسته آن شده و همچنین بیعت زنان و مردان قریش با پیامبر ( ص) پس از فتح مکه که هند وحشی قاتل عموی پیامبر نیز جزء آنها بود. فصل پنجم: شامل فلسفه جهاد در اسلام و آثار دنیوی اخروی آن است که از جمله آثار دنیوی آن عزت و سرافرازی و حیات و تحرک و تقویت روحیه خودکفایی و جداشدن حق از باطل و انسجام و وحدت ملی و شناخت دوست از دشمن و پیروزی است به آنها اشاره شده و آثار معنوی و اخروی آن که شامل حیات معنوی، نجات از عذاب الهی، بخشش گناهان، ورود به بهشت، قرب پروردگار است به آنها اشاره شده و در آخر به نمونه هایی از جهاد پیامبر ( ص) تحت عنوان غزوه و سریه اشاره شده که شامل غزوه بدر، جنگ احد، غزوه خندق یا « احزاب»، غزوه خیبر، سریه عمربن کعب و حارث بن عمیر، جنگ مؤته، فتح مکه، بنی قینقاع، حمراءالاسد، جنگ تبوک به عنوان آخرین غزوه پیامبر ( ص) می باشد. بخش دوم شامل هفت فصل می باشد؛ فصل اول: مراعات امور مربوط به حاکم دینی و عظمت در اخلاق را در بر دارد که شامل حسن خلق، رسول زاهد، صبر و استقامت. فصل دوم: دعوت جهانی به اسلام که اسلام را دینی جهانی برشمرده و پیامبر برای این اقدام نامه هایی به سران کشورهای مختلف فرستاده که از آن میان نامه پیامبر به خسرو ایران و فرستادن سفیری به سرزمین روم اشاره شده است. فصل سوم: به بیان داستان تغییر قبله پرداخته و در ابتدا حقیقت قبله را بیان کرده و سپس اشاره به درخواست پیامبر برای تجدید قبله از سوی خداوند را دارد و به بیان اینکه چرا کعبه قبله مسلمانان شد و به یک کرامت علمی از پیامبر اشاره شده و اینکه کعبه قبله گاه مدینه تنها نیست. فصل چهارم: اشاره به کوبیدن سنت های غلط و جاهلی دارد که تحت داستانی از زید پسر خوانده پیامبر اکرم ( ص) بیان شده که ابتدا زید را پسر خوانده پیامبر ( ص) معرفی کرده سپس پیامبر ( ص) با مطلقه او ازدواج می کند و در پایان به توضیح آیاتی که در این زمینه نازل گردیده و رفع شبهه از آنها می پردازد. فصل پنجم: دعوت به مباهله همراه با نزول آیه مباهله از سوی پروردگار است که با حضور نمایندگان نجران در مدینه همراه بود و به شرح داستان آن و حضور پیامبر با اهل بیتش و شکست نجرانیان اشاره دارد. فصل ششم: داستان حجه الوداع و حرکت پیامبر ( ص) به مکه جهت انجام مراسم حج و انجام مراسم و سپس بازگشت رسول خدا ( ص) و داستان غدیر خم که در برگیرنده اعلان نزول پیک وحی برای معرفی امامت و علل صبر و انتظار پیامبر ( ص) برای اعلان آیه مورد نظر و معرفی امامت و اعلام ولایت عمومی و جهانی امیرالمؤمنین علی ( ع ) و در نهایت یادآوری لیاقت های علی ( ع) برای امامت. فصل هفتم: به بیان احتیاط های اساسی پیامبر با تجهیز سپاه اسامه داشتند و در خواست قلم و دوات برای نوشتن مطالبی که با جلوگیری مخالفان ولایت نانوشته ماند و به بیان سخنرانی ها و هشدارها از فتنه ها و معرفی دو اصل جاودانه و معرفی علی ( ع) و قرآن و جلوگیری از نقشه های سیاسی می پردازد که در انتهای فصل به داستان رحلت پیامبر در حالی که علی ( ع) و فاطمه « س» در کنار بستر پیغمبر بودند اشاره شده. امید است مورد توجه حضرت حق قرار گیرد.
مرجع: http://www.hawzah.net/fa/Seminar/View/90513
نويسنده : فکری، مسعود
استاد راهنما : محمد هادی معرفت
مقطع : کارشناسی ارشد
استاد مشاور : رضااستادی، علی اکبر غفاری صفت
رشته : الهیات، معارف اسلامی وارشاد
استاد ناظر :
دانشگاه : امام صادق (ع)
هدف از این پژوهش، بررسی شبهات آلوسی بغدادی در زمینه آیات نازله در شان اهل بیت علیهم السلام است. پایان نامه حاضر با استفاده از روش کتابخانه ای انجام یافته و مباحث آن درچهار بخش عمده تنظیم شده است. بخش اول با عنوان کلیات، مشتمل بر دو بحث است. معرفی آلوسی و تفسیر روح المعانی و بحثی درباره شان نزول. بخش دوم به امامت خاصه در قرآن از نظر آلوسی اختصاص دارد و طی آن سخنان آلوسی در تفسیر چهار آیه مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. آن آیات عبارتند از : آیه مباهله، آیه ولایت، آیه تطهیر و آیات مربوط به غدیر خم. بخش سوم به سخنان آلوسی در تفسیر آیاتی که حاکی از فضایل اهل بیت علیهم السلام می باشد اختصاص دارد. این بخش مشتمل بر دو فصل است. فصل اول ویژه آیاتی است که آلوسی در ذیل آنها به استدلال می پردازدو فصل دوم آیاتی را مد نظر قرار داده است که آلوسی بدون استدلال آنها را ردکرده است. بخش چهارم به اعترافات آلوسی به فضایل اهل بیت علیهم السلام اختصاص دارد و این اعترافات را طی دو فصل ( فضایل خاص و فضایل عام) نقل کرده است . نگارنده در خاتمه پایان نامهبا استناد به حدیث ثقلین، بر تلازم قرآن و عترت تاکید کرده است.
نويسنده : صنایع، محمد
استاد راهنما : احمد بهشتی
مقطع : کارشناسی ارشد
استاد مشاور : عبدالحسین معزی، محمد تقی رهبر
رشته : الهیات، معارف اسلامی وارشاد
استاد ناظر :
دانشگاه : امام صادق (ع)
هدف از این پژوهش بررسی شیوه های تبلیغ درقرآن دربرخورد با عموم مردم و مخالفان است. تحقیق حاضر با استفاده از روش کتابخانه ای انجام یافته و مباحث آن در چهار فصل تنظیم شده است. فصل اول که اختصاص به مقدمه دارد، ابتدا معنای لغوی و اصطلاحی تبلیغ و ارتباط را بیان می کند، سپس گونه های مختلف ارتباط و تبلیغ و به دنبال آن ضرورت و خط مشی و شیوه های تبلیغ مورد بحث قرار می گیرد. فصل دوم به ارکان تبلیغ می پردازد که عبارتند از منبع پیام یا فرستنده، پیام، کانال ارتباطی و مخاطب. دراین فصل ابتدا به مهمترین ویژگیهای مبلغ نظیر ایمان، عدالت، علم و آگاهی، سعه صدر، تواضع و فروتنی، توکل، مردمی بودن و ... اشاره می شود. سپس رکن دوم یعنی پیام از دو بعد محتوی، مهمترین کانالها و رسانه های ارتباطی و ویژگیهای هرکدام از آنها بیان می شود. ونهایتا" چهارمین رکن ارتباط یعنی مخاطب مورد نقد و بررسی قرار می گیرد. درفصل سوم شیوه های تبلیغ دربرخورد با عموم مردم بیان می شود که عبارتند از: فرض مخالف یا نفی و اثبات، الگو سازی، استمداد از تاریخ و تجربه، مقایسه، آمادگی فرد و جامعه یاروش گام به گام، استفاده از وجدان و عواطف مردمی، ترغیب و ترهیب و ... فصل چهارم، پیوه های برخورد با مخالفان رادر دو بخش، برخورد با کفارر و منافقین و برخورد با اهل کتاب مورد مطالعه قرار می دهد. شیوه های برخورد با کفار و منافقین عبارتند از : برخورد نرم و ملایم، برخورد سخت و شدت عمل، تحقیر مستکبران و بالاخره استهزاء درمقابل استهزاء یا مقابله به مثل. در بخش دوم فصل پایانی به مهمترین روشهای برخورد با اهل کتاب اشاره می شود که از آن جمله می توان از روشهایی چون استدلال و برخورد منطقی، جدال احسن، دعوت به اتحاد، بازگذاشتن دریچه رحمت و نهایتا" تهدید یا دعوت به مباهله نام برد.
مرجع: https://hawzah.net/fa/Seminar/View/68222
نويسنده : محسنی گلپایگانی، محمدعلی
استاد راهنما : حجتی ، محمد باقر
مقطع : کارشناسی ارشد
استاد مشاور :
رشته : الهیات
استاد ناظر :
دانشگاه : دانشگاه تهران
تاريخ دفاع : 1380
در این نوشتار، ضمن بیان مباحث لغوی و تفسیری آیة مباهله، و آیة قبل از آن (یعنی: آیات 59، 60 و 61 سورة آل عمران)، مطالب زیر اثبات شده است:
1- قضّیة مباهله در 24 ذیحّجة سال نهم هجری اتفاق افتاده است.
2- حقّانیّت اسلام، و نبوّت حضرت محمد(ص)، و نیز بُطلان عقاید مسیحیان در مورد الوهّیت حضرت عیسی(ع)
3- به اجماع و اتفاق نظر دانشمندان اسلام ، و روایات متواتر شیعه و سنّی، تنها مصداق آیة مباهله، حضرت علی و فاطمه و حسن و حسین(ع) می باشند؛ و بر این اساس، مصداق «أبناءنا» در آیة شریفه، امام حسن و امام حسین(ع)، و مصداق «نساءَنا» حضرت فاطمه(س) ، و مصداق «أَنْفُسَنا» حضرت امیر المؤمنین علی (ع) می باشد. بنابراین، در آیة مباهله، امام حسن و امام حسین(ع)، فرزندان رسول خدا(ص) محسوب شده اند؛ و روایات فریقَیْن، و استناد ائمة اطهار(ع) نیز همین مطلب را تأیید می کند. - و حضرت فاطمه(س)، یگانه زن بر گزیدة خدا و رسول او(ص)، و سیّدة زنان امّت، بلکه با توجّه به روایات فریقَیْن، سیّده و بانوی بزرگوار زنان جهان، و زنان بهشت است. - و حضرت علی(ع) به مَنزلة نَفْسِ پیامبر بوده، و در کمالات و صفات ذاتی، مثل خود پیامبر(ص) می باشد؛ و به موجب همین آیة شریفه، تمام مقامات رسول خدا(ص) منهای آنچه دلیل آن را خارج نماید (مثل نبوّت و خاتمیّت و نزول وحی)، برای امیرالمؤمنین علی(ع) نیز ثابت است.
4- حضرت علی(ع)، افضل و برتر از همة صحابه پیامبر(ص)، بلکه برتر از همة انبیای گذشته و فرشتگان می باشد؛ و روایات متفق علیهِ فریقَیْن، و استناد خودِ ائمة اطهار(ع) نیز همین مطلب را تأیید می کند.
5- همچنین در این رساله، به بعضی از اشکالات و شُبَهاتِ مخالفان پیرامون آنچه بیان گردید، پاسخ داده شده است.
6- دلیلِ جواز مباهله برای افراد با صلاحیّت، و کیفیت و زمانِ انجام آن از زبان امامان(ع) بیان گردیده، ونمونه ای از شیعیان که در مورد امامت با مخالف خود مباهله کرده است، و خداوند توانا، آن مخالف را به عذاب عاجل مبتلا ساخت، ارائه شده است.
مرجع: http://www.hawzah.net/fa/Seminar/View/72887
در پرونده ای که از مرکز اسناد (گالری) سایت می توانید آن را دریافت نمایید، اطلاعات پنج پایان نامه که در زمان انتشار این مطلب در مورد مباهله یافت گردیدند، قابل مطالعه میباشد.
نويسنده: جعفری، گلزار احمد
استاد راهنما: فاکر میبدی، محمد
مقطع: کارشناسی ارشد
استاد مشاور: مرادخانی، احمد
رشته: علوم قرآن و حدیث
دانشگاه : جامعه المصفی
تاريخ دفاع: 1384
کلمات کليدي: مباهله، تثلیث، الوهیت، مسیح، اهل بیت(علیه السلام)، اهل سنّت، شأن نزول، احتجاج، افضل، علی(علیه السلام)، مفسران، فریقین، شیخ طوسی، علی ابن ابراهیم قمی، محسن فیض کاشانی، هاشم بحرانی، علاّمه طباطبایی، محمدابن جریر طبری، محمد ابن احمد قرطبی، ابن کثیر دمشقی، جلال الدین سیوطی، الوسی
این تحقیق با موضوع «تفسیر تطبیقی آیه مباهله و شبهات جدید» از چهار بخش کلی تشکیل شده است: بخش اول: تبیین اجمالی آیه مباله این بخش از چهار فصل تشکیل شده و مهم ترین لغات، سیاق و شأن نزول آیه مباهله، مسئله تثلیث و عقیده مسیحیان درباره الوهیت مسیح را مورد بررسی قرار داده است. بخش دوم: در این بخش پس از ذکر یک مقدمه، روایات مذهب اهل بیت(علیه السلام) و اهل سنت در چهار فصل دسته بندی شده است: فصل اول: روایات مربوط به شأن نزول آیه مباهله. فصل دوم: روایاتی که آیه مباهله را مربوط به اهل بیت می داند. فصل سوم: احتجاج کنندگان به آیه مباهله درباره افضل بودن اهل بیت(علیه السلام). فصل چهارم: اثبات افضل بودن ولایت حضرت علی(علیه السلام). بخش سوم: آیه مباهله نزد مفسران فریقین در این بخش، نخست نگاه مفسران بزرگ و معروف مذهب اهل بیت(علیه السلام) همچون (شیخ طوسی، علی بن ابراهیم قمی، محسن فیض کاشانی، هاشم بحرانی، علامه طباطبائی و...) و سپس آرای مفسران بزرگ و معروف اهل سنت از قبیل، (محمد بن جریر طبری، محمد بن احمد قرطبی، ابن کثیر دمشقی، جلال الدین سیوطی و الوسی) مورد بررسی قرار گرفته است. بخش چهارم: نقد و بررسی مهم ترین شبهات و پرسش های مربوط به آیه مباهله در این بخش با مراجعه به کتب تفسیری، حدیثی و اعتقادی به چند شبهه و سؤال در مورد آیه ی مباهله، پاسخ داده شده است.
مرجع: http://www.hawzah.net/fa/Seminar/View/76628